Το μοναστήρι της Παναγίας της Βίτοσα –ή όπως το γνωρίζουν οι περισσότεροι– του Ντραγκαλέβτσι βρίσκεται στο βουνό της Βίτοσα, στους πρόποδες του οποίου έχει κτιστεί και η πρωτεύουσα της Βουλγαρίας, Σόφια. Ιδρύθηκε το 1345 από τον τσάρο Ιβάν Αλεξάντερ. Αναφέρεται και ως “Βασιλικό Μοναστήρι”.
Το μοναστήρι καταστράφηκε το 1382, κατά την διάρκεια της Οθωμανικής εισβολής, και εγκαταλείφθηκε από τους μοναχούς του μέχρι το 1476, οπότε και ανοικοδομήθηκε. Η αγιογράφηση της μονής έχει γίνει σε τρεις διαφορετικές περιόδους με πιο σημαντική αυτή του 1476, με την τεχνοτροπία της σχολής του Τέρνοβο και την δωρεά του Βούλγαρου αριστοκράτη Ραντοσλάβ Μάβαρ.
Κατά τον 15 και 16 αιώνα, κατά την διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας, το μοναστήρι ήταν μεγάλο πνευματικό κέντρο και σχολείο. Εδώ γράφτηκε το 1534 το “Ευαγγέλιο του Ντραγκαλέβτσι”, το οποίο σήμερα φυλάσεται στο Εκκλησιαστικο, Αρχαιολογικό και Ιστορικό Μουσείο της Σόφιας. Το μοναστήρι ανακαινίστηκε ξανά τον 17 αιώνα. Η αγιογράφηση αυτής της περιόδου εκτιμάται ότι είναι του Αγίου Ποιμένος της Σόφιας, γνωστού ζωγράφου και λογίου του 17 αιώνα. Το εικονοστάσι της εκκλησίας ανάγεται στον 18ο αιώνα. Στο μοναστήρι υπάρχουν, επίσης, εικόνες του Νικόλα Ομπραζοπίσοφ, Βούλγαρου αγιογράφου του 19ου αιώνα.
Από το παλιό μοναστήρι έχει διατηρηθεί η, Ρωσικού τύπου, εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, μια βασιλική χωρίς τρούλους, η οποία είχε κτιστεί πριν την οθωμανική κυριαρχία. Από τον νάρθηκα της εκκλησίας οι αγιογραφίες σώζονται μέχρι και σήμερα σε σχετικά καλή κατάσταση. Στον δυτικό τοίχο του νάρθηκα, χαρακτηριστικές αγιογραφίες είναι “η Φιλοξενία του Αβραάμ”, “η Θυσία του Αβραάμ” και “ο Προφήτης Ηλίας στην σπηλιά”. Επίσης υπάρχουν οι εικόνες του δωρητή του μοναστηριού Ραντοσλάβ Μάβαρ και της γυναίκας του Βίντα. Στον ανατολικό, βόρειο και νότιο τοίχο του νάρθηκα υπάρχει η σύνθεση της Αποκάλυψης.
Στην δυτική πρόσοψη της παλαιάς εκκλησίας βρίσκονται οι εικόνες της Παναγίας, του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Δημητρίου και του Αγίου Μερκουρίου. Στο εσωτερικό της εκκλησίας σώζονται οι αγιογραφίες “Η δίκη του Πιλάτου”, “Ο Ιούδας επιστρέφει τα 30 αργύρια”, “Το κρέμασμα του Ιούδα”, “Η άρνηση του Πέτρου”, καθώς και οι εικόνες του Αγίου Ρωμανού, του Απόστολου Πέτρου και άλλων.
Οι τοιχογραφίες στον εξωτερικό βόρειο τοίχο φιλοτεχνήθηκαν τον 17 αιώνα και απεικονίζουν μεταξύ άλλων τον Άγιο Ιωάννη της Ρίλας και την Αγία Παρασκευή του Τυρνόβου. Οι τελευταίες αυτές αγιογραφίες βρίσκονται σήμερα στο εσωτερικό της εκκλησίας του Αγίου Μηνά που χτίστηκε το 1932, στην βόρεια πλευρά της παλαιάς εκκλησίας. Οι δύο εκκλησίες σήμερα συνδέονται μέσω κοινής στέγης και ανοιχτού αψιδωτού νάρθηκα.
Στο μοναστήρι φυλάσσεται μέρος των λειψάνων του Αγίου Γεωργίου του Νέου της Σόφιας, Βούλγαρος άγιος, ο οποίος μαρτύρησε για την πίστη του από τους Τούρκους και θανατώθηκε στην πυρά στις 11 Φεβρουαρίου του 1515. Σύμφωνα με την παράδοση, όσο κι αν προσπάθησαν οι Τούρκοι να αποτεφρώσουν το σώμα του Γεωργίου, αυτό παρέμεινε άτρωτο. Ο μαρτυρικός θάνατος του αγίου αυτού προμηνύει την αρχή σειράς βουλγαρικών εξεγέρσεων κατά τον 16 – 17 αιώνα.
Για κάποια χρόνια, στα μέσα του 19 αιώνα, το μοναστήρι αποτέλεσε κέντρο επαναστατικών ενεργειών εναντίων των Τούρκων και κρησφύγετο του Βούλγαρου εθνικού ήρωα και επαναστάτη, Βασίλ Λέφσκι, του απόστολου της ελευθερίας, όπως τον αποκαλούν οι Βούλγαροι.